محوطه باستانی ويگل
مدت زیادی از کشف آتشکده باستانی ویگل در سال ۸۳ نمی‌گذرد، با این حال کاوش‌های انجام گرفته در آن خبر از قدمت چند هزار ساله‌ی زندگی مردم در آران و بیدگل دارد.
ویگل منطقه‌ای به وسعت تقریبی ۱۲۰ هکتار در شرق بیدگل واقع است و آتشکده‌ی آن درون محوطه تاریخی وسیعی قرار دارد که از دوره پیش از اسلام تا دوره‌های مختلف اسلامی آباد بوده است.
پلان این ساختمان آتشگاهی چلیپایی شکل و مانند چهار طاقی‌های دوره ساسانی دارای چهار دهانه ورودی است. در مرکز ساختمان نیز بقایای یک آتشدان منحصر به فرد از دوره ساسانی با تزئینات گچبری قرار دارد. در اطراف پایه آتشدان و ورودی سطح آتشگاه نیز بقایا و قطعات گچبری زیبایی از همین عصر به دست آمده است.
ساختمان این آتشکده با گِل ساخته شده و کف و ازاره‌های آن دارای روکش گچ است که چند بار تجدید و اصلاح شده و نشان می‌دهد این ساختمان مدت زیادی مورد استفاده بوده است. همچنین بدنه‌های آن نیز از ازار به بالا با رنگ قرمز اُخرایی رنگ آمیزی شده است. در حین حفاری گروه کاوش مجموعه مشخص شد که این ساختمان پس از انتقال شهر به دوره اسلامی تخریب شده و طی قرون اولیه اسلامی تغییر کاربری پیدا کرده است.
پایه آتشدان به دست آمده در حفاری در نوع خود بسیار بی‌نظیر است. هر چند پیش‌تر نمونه‌های دیگری در پارس جنوبی و یا شرق مازندران از این نمونه دیده شده است.
این پایه همانند یک نخل وارونه و دارای ساختمانی بسیار محکم است که دارای ۳۸ پره است که ساختار مغز آن را قلوه سنگ و ساروج تشکیل می‌دهد و یک روکش بدنه دارد. این آتشگاه دارای چهار ورودی است که بالای این ورودی‌ها با رنگ قرمز تزئین شده است.
محور ساختمان سازی در این منطقه از شمال غرب به جنوب شرق است که از ابتدای دوران ساسانی در این منطقه به سبب ویژگی آب و هوایی لحاظ شده است.
در حال حاضر هنوز عملیات باستان شناسی در این منطقه به طور کامل به انجام نرسیده و باید حفاری‌های لازم در بافت مسکونی نیز صورت گیرد.
ویگل و هراسگان
ویگل و هراسگان دو شهر تاریخی منطقه آران و بیدگل هستند که این محوطه از دو شهر تشکيل شده که هر کدام به مرکزيت يک قلعه مي باشد و قلعه شرقی در فاصله ۸۹۰ متری قلعه غربی قرار دارد.
با وجود این که بخش عمده دو شهرک یافت شده در دل شن و ماسه‌های روان مدفون است، با اتکا به شواهدی نظیر آثار معماری، داده‌های سفالی، قطعات کاشی و بقایای فعالیت‌های صنعتی می‌توان عملکرد محله‌های آن را معین کرد. بر همین اساس، کاربری مناطقی نظیر بازار، مسجد، محله‌های مسکونی، حاکم‌نشین و مراکز فعالیت‌های صنعتی معین گردیده‌اند.
قدمت تاريخی محوطه ويگل مربوط به دوره ساسانی و قرون اوليه اسلام و در نهايت مصادف با پايان دوره سلجوقي است.
در سال ۸۷ طی يک فصل کاری، گمانه زنی حريم و ميزان وسعت محدوده به طور کامل مشخص شد.
لازم به ذکر است که چند سالی است این محوطه به همت انجمن دوستداران میراث فرهنگی سلیمان صباحی بیدگلی در جمعه آخر اسفند ماه هر سال تحت عنوان همایش پاکسازی سایت باستانی ویگل با حضور گسترده مردم و انجمن ها اقدام به پاکسازی این سایت باستانی می کنند.
.jpg)
